Meksyk: Ek Balam i Rio Lagartos - wycieczka fakultatywna

Kiedy: z uwagi na restykcje, brak lub zmniejszoną liczbę lotów z Polski do Meksyku terminy wycieczki są na potwierdzenie, a ewentualne zmiany dopasowywane do wszystkich klientów, którzy dokonali rezerwacji, tak aby uzbierała się minimalna grupa osób i wycieczka mogła się odbyć.

Miejsce zbiórki: wyjazd z/przyjazd do hotelu lub innego wcześniej ustalonego miejsca.

Wiek uczestników: bez ograniczeń.

Czas trwania wycieczki: ok. 12 godzin.

Długość trasy: średnia.

Program wycieczki:

• Poranny wyjazd na wycieczkę klimatyzowanym środkiem transportu. Odbiór w recepcji hotelu lub z wcześniej umówionego ustalonego z Państwem miejsca. Każdy z uczestników wycieczki otrzymuje box lunch: woda, piwo, słodka bułka, owoc.
• Wyjazd do Ek Balam. Możliwość wejścia na piramidę.
• Przejazd do Rio Lagartos.
• Kąpiel w „zupie solnej” i kurujących błotach (mule borowinowym). Kąpiel w oczku wodnym lub wodach zatoki. Relaks, zabawa i wypoczynek.
• Obiad.
• Powrót do hotelu.

Odkryta w 1997 roku strefa archeologiczna Majów, ukryta w dżungli - miasto Czarnego Jaguara. Zwiedzanie pięknych, nieco ezoterycznych ruin archeologicznych, słynnych dzięki swym rzeźbom i stiukom: Plac Główny z okalającymi go budowlami: Platforma Steli, Piramida Wież z motywem monumentalnych szczęk jaguara, Acropolis, Łuk Trumfialny, Rotunda, Dom Bliźniaczy i Boisko do Gry w Pelote. Możliwość wejścia na piramidę.

Ek Balam znajduje się w północno-wschodniej części półwyspu Jukatan. Nazwa Ek Balam oznacza w języku majów – Czarny Jaguar. Majestatyczne miasto, uśpione w jukatańskiej dżungli, do dnia dzisiejszego jest zagadką dla naukowców. Całe królestwo w czasach prekolumbijskich znane było jako Talol. Na podstawie zebranych informacji przypuszcza się, że miasto zamieszkiwane było już w latach 600 - 450 p.n.e, a jego największy rozkwit datuje się w późnym okresie klasycznym, lata 600 -900 n.e. W latach 770 i 900 pojawia się zapis o władcy o imieniu  Ukin Kan Le ' k Tok, któremu wraz ze swymi potomkami udaje się rozszerzyć potęgę miasta. Ek Balam zamieszkiwało ok 15.000 ludzi. Ukit Kan Le’k Took’ został pochowany właśnie na Akropolu. Jego grobowiec odnaleziono w roku 1999 na czwartym poziomi budowli. Szczątki władcy były pokryte cynobrem i spoczywały na skórze jaguara, a wśród bogatych darów złożono tam naczynia ceramiczne i alabastrowe, krzemienne noże, ozdoby z muszli, jadeitu, kości i obsydianu, a także złotą zawieszkę w kształcie żaby.

Ek Balam odgrywało dużą rolę w rejonie jeszcze w latach 1000-1250. Pomimo, iż w architekturze Ek Balam można dostrzec wpływy z rejonów Campeche, Puuc czy Petén, to jednak wykazuje ona swój własny, odmienny styl architektoniczny, widoczny wyraźnie zwłaszcza w bogatej ornamentyce budowli, pokrytych stiukiem, malowidłami i rzeźbami.

Pierwsze informacje o tym mieście i krótki opis największych budowli zawarł w swej "Relación de Ek Balam" pełnomocnik króla Hiszpanii, Juan Gutierrez Picon. I chociaż Desiré Charnay również wspominał o istniejących ruinach, to jednak pozostawały one w zapomnieniu aż do lat 80-tych XX wieku, kiedy to dotarli tam amerykańscy archeolodzy William Ringle i George Bey. W roku 1994 rozpoczęto zakrojone na dużą skalę prace wykopaliskowe z ramienia INAH, na czele których stanęli meksykańscy badacze Leticia Vargas i Castillo Victor Borges.

Miasto obejmowało niegdyś obszar około 12 kilometrów kwadratowych, ale jedynie powierzchnia ok. 1.25 km kwadratowego została otoczona dwoma murami obronnymi. W murach obronnych są przerwy, z których rozchodzą się na cztery strony świata liczące ponad 1,5 km drogi Sacbe. W części ceremonialnej znajdowały się najważniejsze budowle, rozmieszczone wokół dwóch placów: południowego i północnego, łącznie 45 struktur.

Co warto zobaczyć:

Łuk  - wejście do miasta Majów. Oznaczona jako budowla 18, brama ze sklepieniem łukowym, ustawiona na platformie w kształcie krzyża stanowiła zapewne główne wejście do miasta, gdyż dochodziła tu jedna z pięciu dróg sacbe.

Piramidy bliźniacze - dom bliźniaczy, budowla utworzona przez dwie identyczne konstrukcje umieszczone na wspólnej podstawie.

Boisko do rytualnej gry w piłkę - na jego terenie archeolodzy odnaleźli kilkadziesiąt waz ceramicznych. W bocznych częściach boiska mieszczą się dwa małe sanktuaria. W jednym z nich odkryto fragment stiukowego fryzu, przedstawiającego dostojnika siedzącego na tronie i trzymającego w dłoniach ptaka. Zachowały się również naturalne kolory czerwony i niebieski. Boisko miało niegdyś dwa kamienne pierścienie pokryte inskrypcjami glificznymi.

Na obu placach wznoszą się też ołtarze służące do składania darów ofiarnych.

Pałac Owalny - Rotunda - prawdopodobnie pełniło rolę obserwatorium. Półokrągła wieża w kształcie spirali, pełniło rolę ceremonialną. Położone u podnóży ołtarze służyły np. do ceremonii upuszczania krwi.

Akropol - znajduje się przy placu północnym. Mierzy162 metrów długości, 68 metrów szerokości i ponad 32 metry wysokości. Na każdym poziomie znajdują wgłębienia, zwane chultunes, czyli cysterny. Niegdyś na samym szczycie wznosiła się jeszcze świątynia. Budowany w kilku etapach, ukazuje połączenie sześciu poziomów z kilkudziesięcioma pomieszczeniami ze sklepieniami łukowymi. Do chwili obecnej udało się archeologom odkryć ponad 70 komnat różnych rozmiarów. Niektóre z nich były bardzo bogato zdobione rzeźbami z motywami geometrycznymi i symbolicznymi oraz inskrypcjami glificznymi. Tutaj znajduje się również misternie rzeźbiony grobowiec króla Ukit Kan Le’k Took’( czwarty poziom piramidy) zwany El Torno. Na górnym fryzie widocznych jest siedem wymodelowanych w stiuku postaci we wspaniałych strojach. Wejście do budowli zdobi wielki maszkaron w kształcie paszczy Jaguara. Duże posągi przypominają rzeźby aniołów. Co dziwne, rzeźby te powstały zanim hiszpańscy konkwistadorzy przywieźli swoją ikonografię chrześcijańską.

Mural 96 Glifów - inskrypcja wymalowana na zachodniej ścianie Komnaty 29 na terenie Akropolu i stanowiąca jeden z najlepszych przykładów kaligrafii majańskich skrybów. Dokładną analizę tekstu, który ma aż trzy metry długości, przeprowadził Alfonso Lacadena. Inskrypcja podaje datę z 770 roku n.e. i opowiada o przybyciu do Ek Balam tajemniczej osoby o imieniu Chak Jutuuw Chan Ek’. W tekście jest też wspomniane objęcie władzy i założenie dynastii w Talol przez króla Ukit Kan Le’k Took’, dzięki któremu miasto osiągnęło szczyt rozwoju. To on nadzorował wzniesienie potężnego Akropolu, w którego komnatach archeolodzy natrafili na liczne płyty przykrywające sklepienia. Na tych kamieniach szczytowych – a znaleziono ich w Ek Balam około dwudziestu – zachowało się wiele malowideł przedstawiających daty poświęcenia budowli oraz wizerunki bogów np. Itzamna i boga kukurydzy.

W Komnacie 22 na Akropolu natrafiono na kolejne malowidło ścienne z inskrypcją opowiadającą o obchodach Nowego Roku na przełomie lat 783 - 784 n.e., w której to uroczystości uczestniczyło wielu dostojników.

Na głównych schodach Akropolu umieszczono natomiast parę kamiennych węży z rozwartymi paszczami i wysuniętymi językami, na których wyrzeźbiono tekst glificzny upamiętniający poświęcenie schodów przez władcę Ukit Kan Le’k Took’. Na piątym poziomie Akropolu zbudowano komnaty z portykami i kolumnami. Pozostałość budowli o zaokrąglonych narożnikach i trzech poziomach schodkowych, ozdobionych stiukami przedstawiają maski bóstw.

Platforma Stel przy placu południowym, to zespół stel pochodzących z okresu po śmierci władcy Ukit Kan Le’k Took’.

Stela 1 pochodzi z roku 840, i przedstawia K’inich Junpik Took’ ostatniego znanego władcę Ek Balam. Przedstawiono go z berłem w dłoni. Nad jego postacią, w słońcu, pojawia się wizerunek założyciela dynastii Ukit Kan Le’k Took’, siedzącego na niebiańskim tronie.

Stela 2 jest bardzo zniszczona i nie zachowała nic ze swych dawnych dekoracji.

Temazcal - łaźnia parowa Majów.

Rzeka aligatorów, serce rezerwatu przyrody i dzikiego ptactwa. Ten wielki rezerwat obejmujący zasięgiem ok. 60.000 hektarów zamieszkuje ponad 300 gatunków ptaków, dziesiątki gatunków ssaków i gadów, płazów, ok 100 gatunków ryb, lasy mangrowe, oczka wodne i jest terenem bogatym w różnorodną florę. Ta wyjątkowość miejsca sprawiła, że w 1979 roku władze meksykańskie teren ten ogłosiły Rezerwatem Biosfery. Rejs szalupami po spokojnych wodach laguny namorzynowej. Możliwość spotkania krokodyli. Fascynująca podróż w świecie natury: różowe jeziora z różowymi flamingami. Różowe Flamingi (po polsku - czerwoniaki) nazwę swą zawdzieczają jaskrawoczerwonemu upierzeniu. Nazwa ta pochodzi od hiszpańskiego słowa flamenco co oznacza "płonący ogien". Możliwość obserwacji pelikanów, ibisów, orłów, czapli, i wielu innych gatunków ptaków brodzących.

Rezerwat Biosfery Rio Lagartos znajduje się na wschodnim końcu pasa wybrzeża półwyspu Jukatan, w Zatoce Meksykańskiej, w jego północnej granicy. W dniu 26 czerwca 1979 roku z inicjatywy władz meksykańskich zostaje utworzony Rezerwat Rio Lagartos i obejmuje 47820 ha, natomiast w dniu 21 maja 1999 roku zostaje mu nadana nazwa Rezerwat Biosfery Rio Lagartos, który obejmuje już teren 60.348 ha. Znajdujące się tutaj tereny wodno-błotne , które są środowiskiem życia dla wielu gatunków ptaków zagrożonych otrzymały międzynarodowe uznanie i w dniu 4 lipca 1986 roku zostały wpisane na Listę Konwencji Ramsar.

Nie ma tutaj charakterystycznych rzek powierzchniowych zamiast tego woda wydostaje się przez podłoże wapienne tworząc płytkie lustra wody i szereg jaskiń, strumieni podziemnych, oraz zbiorniki naturalnej słodkiej wody. To właśnie te oczka ze słodką wodą są miejscem gdzie możemy zobaczyć sarny, tapiry, szopy, oceloty, małpy i inne zwierzęta.

W skład rezerwatu wchodzą lasy namorzynowe, plaże, wydmy, selva, bagna (petenes), trzcinowiska, laguny przybrzeżne, niska roślinność przybrzeżna, ujścia rzeki naturalne i sztuczne, wioski: Rio Lagartos, Las Coloradas i El Cuyo. Liczbę mieszkańców szacuje sie na ok. 7000. Główną działalnością miejscowej ludności są dzisiaj połowy ryb, homarów, rolnictwo, hodowla zwierząt gospodarskich, wydobycie soli, turystyka. Rio Lagartos swoją nazwę zawdzięcza zamieszkującym w tym rejonie krokodylom. 

Rezerwat jest zaliczany do strefy wysokiego ryzyka, ponieważ znajduje się w trajektorii huraganów pochodzących z Karaibów i Atlantyku. Tropikalne huragany i silne wiatry poważnie wpłynęły na ukształtowanie terenu , gdyż z powodów silnych deszczy i wysokich fal erozje wybrzeża wydmy tworzą nowe dostępy od morza. Rezerwat Biosfery to dwa eko regiony : lasy namorzynowe i suche lasy tropikalne.

Rio Lagartos to również mokradła , które są siedliskiem wielu gatunków roślin , zwierząt, krokodyli i ptaków min. kaczka piżmowa (Cairina moschata), Dławigad amerykański (Mycteria americana) i sokół wędrowny (Falco peregrinus). 

Swój dom znalazły tutaj również Różowe Flamingi (Phoenicopterus ruber ruber) . Ich zabarwienie jest wynikiem odżywiania. W wodach żyją mikro organizmy , które zabarwiają nie tylko podłoże, wodę ale i żyjące w nich krewetki , które są pokarmem flamingów. Krewetki zawierają beta karoten i dzięki temu flamingi zawdzięczają swój piękny kolor upierzenia.

Plaże , które ciągną się przez ok. 60 km to teren lęgowy żółwia szylkretowego (Eretmochelys imbricata) i zielonego żółwia morskiego (Chelonia mydas). 

Na terenie Rezerwatu Biosfery Rio Lagartos odnotowano 554 gatunków kręgowców, wśród nich 142 gatunków endemicznych, 2477 gatunków i 98 odmian roślin naczyniowych, 395 gatunków ptaków min. kukawka meksykańska, piłodziób czarnogardły, karakara białorzytna, myszołów białosterny, brodziec żółtonogi, sieweczka grubodzioba i morska, karakara białorzytna, rybitwa krótkodzioba i mała, derkaczyk rudy, brzytwodziób amerykański, perkozek białoskrzydły, bekaśnica, czarnostrzab zwyczajny, 80 gatunków gadów, 99 gatunków ryb , 16 płazów oraz 23.000 flamingów.